St.-Paër/Les Vieux

Wanneer de Duitsers het kloosterpand van de zusters Paulinen te Houthulst bombarderen vluchten vijf religieuzen naar Wulveringhem en verder naar Frankrijk. Zij komen aan te Rouen op 21 juli 1915 waar de heer Jean Ramaekers hen met de auto opwacht en naar hun nieuw onderkomen in een oud en verlaten kasteel in het departement Seine-Inférieure brengt.

Deze groep zusters kwamen terecht op een kasteel te St.-Paër. Samen met de kolonies van Caudebec-en-Caux en St.-Valery de eerste in een reeks van meer dan 50 schoolkolonies – Colonies Scolaires Belges en France – in Normandië onder bestuur van de Belgische regering.

LIVRE D’OR COLONIE SCOLAIRE ‘LES VIEUX’ ST.PAËR 1915-1916

enkele fragmenten uit de dagboeken van de zusters Paulinen uit Staden

1915

” Mijnheer de JOIGNY – burgemeester van St.-Paër – is op de hoogte gebracht van onze aankomst en zorgt voor de ontvangst. In de daarop volgende dagen ontmoeten we de heer en mevrouw DELAPORTE en de heer LAFOSSE een industrieel uit Deauville met zijn dochter die ons helpen bij de inrichting. In 10 dagen tijd is het kasteel omgevormd in een onderwijsinstelling. Op 31 juli komen nog vijf zusters uit Houthulst en 110 kinderen aan in het station van Le Paulu en vervoegen ons in het Château ‘Les Vieux’ te St.-Paër. Het is een indrukwekkende en enthousiaste ontvangst in het station van Le Paulu waar wij hen opwachten met de echtparen RAMAEKERS, de JOIGNY, DELAPORTE en Eerwaarde heer DELBAERE principaal van het Bisschoppelijk college te Veurne. Bij aankomst op het kasteel bieden onze plaatselijke weldoeners een heerlijke maaltijd aan.

Ondanks de moeilijkheden, door een gebrek aan aangepast meubilair en didactisch materiaal, proberen wij het onderwijs stap voor stap te organiseren. Op 9 augustus kunnen de meisjes starten in drie klaslokalen. De bevoorrading van de kolonie is in handen van het Engels Comité dankzij het initiatief van mevrouw INNES-TAYLOR, beschermvrouw van de religieuzen van Houthulst. Dokter ALLARD, onze huisarts uit Duclair, brengt een eerste bezoek op 10 augustus. Op 29 augustus komt JOSEPH VANTEMSCHE – pastoor te Voormezele – aan als aalmoezenier van onze kolonie en krijgen wij de toelating om in het gebouw een kapel in te richten.

Vijftien dagen later bezoekt minister BERRYER onze kolonie in het gezelschap van mevrouw CARTON de WIART en de heer PIETTRE ‘sous-prefet’ te Yvetot en zijn echtgenote. Half september worden opnieuw 500 kinderen uit België geëvacueerd en ontvangen wij twintig nieuwe meisjes op 27 september.

* op 7 september vertrok een trein met 700 kinderen in het station van Poperinge onder begeleiding van 8 zusters Benedictinessen uit de Boeschepestraat. Na een omzwerving van drie weken krijgen de kinderen een onderkomen in diverse kolonies. * zie https://oorlogskantschool.wordpress.com/benedictinessen/

De inhuldiging van de kapel gaat door op 10 oktober en op 24 oktober is er voor 7 meisjes een eerste communieviering omringt door talrijke weldoeners die de plaats van de afwezige ouders innemen. De minister stuurt 15 Belgische soldaten om de lokalen te versieren. Eind oktober krijgen wij het bezoek uit Yvetot van Mr.OLBRECHTS, vertegenwoordiger van het ministerie en administratief directeur van de groep ‘Normandie’. Op de vooravond van Kerstmis krijgen de kinderen aangenaam nieuws: het ‘Comité Anglais’ kondigt de aankomst van snoep en speelgoed aan. Op tweede kerstdag zijn alle kinderen aanwezig bij een filmvoorstelling ten huize DELAPORTE. Tijdens de zanglessen ontdekten de zusters enkele mooie stemmen onder de kinderen welke de aanleiding is voor juffrouw MADELEINE MALLISSE om een koor op te starten die op kerstdag een eerste gesmaakt optreden verzorgt. Eind december is er een uitstekende idee van Mevr. AUBIN uit Rouen om zakdoeken van een fijne kwaliteit te schenken.

1916

Ter gelegenheid van het nieuwe jaar schenkt mevrouw LACHEVRE uit Rouen onze kolonie 100 franse frank en schenkt mijnheer MUSTADE uit Duclair aardappelen. Wie dacht dat lange winteravonden vervelend zouden worden voor de kinderen vergiste zich: onder de kinderen zijn er veel grappenmakers die de groep tijdens de vrije uren vermaken met leuke verhalen. Soms is het zeer interessant om de verhalen te lezen die kinderen iedere maandag schrijven naar hun ouders en eveneens de tevreden antwoorden hierop.

Woensdag 26 april: alle kinderen van de kolonie en het personeel vertrekken voor een uitstap naar Duclair om nabij de Seine de overzetboten te bewonderen. Om de vakantie te beëindigen nodigt het gezin DELAPORTE ons uit op hun domein. De eerste zondag van mei is er een indrukwekkend religieus feest. Mevrouw MALLISSE heeft – om de genezing van haar zieke dochter te bekomen – een mooie kleine Lourdesgrot laten bouwen en geschonken aan de kolonie. Tijdens een plechtigheid in de kapel zegent de aalmoezenier het beeld van O.L.Vr van Lourdes waarna de kinderen in stoet naar de grot wandelen.

Ten gevolge van een rapport van OLBRECHTS zullen barakken (noodwoningen) worden opgetrokken om nieuwe kinderen te kunnen ontvangen en nieuwe kloosterzusters die nog nabij het oorlogsgebied verblijven een plaats te geven. Andere barakken worden geplaatst in de kolonie van St.-Aubin Epinay-lez-Darnétal. De moestuin van het kasteel, die sinds vier jaar niet meer werd onderhouden, is omgeploegd en bewerkt om de kolonie te voorzien van verse groeten.

Op acht dagen tijd vieren we twee nationale feestdagen. 14 juli de Franse feestdag is een verlofdag. ’s Morgens turnoefeningen en zang en in de namiddag een wandeling in de heuvelachtige omgeving. Op 21 juli begint de Belgische nationale feestdag met een plechtige viering in de kapel, turnfeest, zang en Te Deum met nationale hymnen. In de namiddag maken we een wandeling in het mooie park van de familie de JOIGNY die zelf in het Château de Launay wonen en is er een lunch voorzien op de binnenkoer waar een van de lokalen is omgevormd tot restaurant en de kinderen zich kunnen laten bedienen met patisserie, taarten, chocolade, enz.. mevr. de JOIGNY zelf bedient de kinderen die het feest afsluiten met zang en hun weldoeners bedankten. 22 juli is opnieuw een onvergetelijke dag voor de kolonie ‘Les Vieux’ wanneer mevr. CARTON de WIART het bezoek aankondigt van generaal JUNGBLUTTE. Omstreeks drie uur in de namiddag rijdt de auto het kasteelpark binnen waar de gasten opgewacht worden door dokter VIANE, volksvertegenwoordiger en onderwijsinspecteur RAMAEKERS, het echtpaar de JOIGNY en aalmoezenier VANTEMSCHE. Na de toespraak van de generaal – bevelhebber in het leger van koning Albert – heeft hij een persoonlijk gesprek met enkele kinderen. De generaal spreekt tegenover de directrice zijn tevredenheid uit over de orde en organisatie. Er is eveneens een vriendelijk woordje voor de kloosterzusters en het onderwijzend personeel.

Op 8 augustus worden 30 leerlingen uitgenodigd op het kasteel van het echtpaar DIEUSY te St.-Pierre Varengeville waar hen een charmant ontvangst te wachten staat. Zij mogen kinderspeelgoed in ontvangst nemen die de dochters Dieusy na hun vertrek uit het kasteel hadden achtergelaten.

19 augustus: 50 kinderen worden uitgenodigd om een namiddag door te brengen op het kasteel van het echtpaar DIEUSY. De prachtige barakken op ons domein zijn afgewerkt en op 3 september ingehuldigd, net voor de grote vakantie die start op 4 september. 80 oudere leerlingen worden onderverdeeld in drie groepen die zich afwisselend bezig houden met hulp in de keuken, afwassen, verstelwerkjes, schoonmaken of naaien en handwerk.

Op 7 oktober komt het 140^ste meisje – 4-jarige MARIA DEPOORTER – aan in onze kolonie. 10 oktober: de meisjes zijn het nieuwe schooljaar gestart met een bezoek aan mevr. LOUIS PREVOST om haar te bedanken voor het schenken van hun communiekleed. Met het feest van Allerheiligen wordt de kleding aangepast en trekken alle meisjes hun winteruitrusting aan. In hun zwarte schort met witte geborduurde kraag en zwarte hoed geschonken door een weldoener uit Rouen zien zij eruit als kostschoolmeisjes. 4 november: enkele moeders uit de frontstreek komen op bezoek en zijn allen gelukkig bij het terugzien van hun kinderen die goed verzorgd worden en tonen hun dankbaarheid tegenover de bestuurders en weldoeners.

Op 13 november vertrekken de zusjes MADELEINE en ADRIENNE GHEERARD uit Poperinge naar de kolonie “Campeaux” waar zij hun vroegere leerkrachten terug zien. 24 en 26 november: dokter Allard komt opnieuw op bezoek. De eerste dag voor een meisje met een oorontsteking en eentje met gekneusde voet. De tweede dag voor een geval van acute diarree bij een leerling en miltvuur op de hand van een kloosterzuster. De familie de JOIGNY verliest de kolonie op geen enkel ogenblik uit het oog en stuurt op 30 november 300 verse haringen voor de kinderen en steenkolen worden bezorgd door directeur OLBRECHTS. 2500 kilo antraciet kolen en 12 paar lakens worden geleverd door Mr.LAFOSSE.

Op 6 december vieren we het Sinterklaasfeest en bezoekt de Sint onze kolonie om giften afkomstig uit Engeland te verdelen onder de kinderen…het is een dag die ons lang zal bijblijven. Op het feest van de onbevlekte ontvangenis van 8 december is er een misviering in de kapel en bidden de zusters en kinderen voor de vrijheid van hun land en de veiligheid van hun geliefden die bloot gesteld worden aan het gevaar. 22 december: mijnheer de JOIGNY stuurt ons een kerstgeschenk bestaande uit 18 mooie ‘Garenne’ konijnen en diezelfde dag ontvangen wij van de Parijse winkel Hachette 25 boeken. Ook diezelfde dag ontvangen wij de bevoorrading en twee pakken dekens van de Engelse organisatie ‘Belgian Canal Boat Fund’ (Engels Comité). Een deel van het dak van onze barakken is beschadigd door hevige wind. 25 december: viering voor kerstmis in de kapel: voor het eerst is er een kerstboom opgesteld en rondom versierd met speelgoed die het echtpaar DRUMMOND uit Londen bezorgde. De scene die zich afspeelde bij het binnenkomen van de 140 kinderen is onvergetelijk omdat zij voor de eerste keer in hun leven zo’n feest mogen meemaken. Het is een echt familiefeest waarbij de toespraken afwisselend uitmonden in kreten ‘vive l’Angleterre’, ’vive la France’ en ‘vive la Belgique’. 31 december: mijnheer DIEUSY brengt 13 ‘Garenne’ konijnen, een delicatesse zoals met Kertsmis. Diezelfde dag ontvangen wij 20.000 kg aardappelen aan 18 fr, een merkelijk verschil met vorig jaar wanneer we die aankochten voor 11 fr.”

SUB-PAGINA’S

Livre d’Or St.-Paër 1917 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1917/
Livre d’Or St.-Paër 1918 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1918/
Livre d’Or St.-Paër 1919 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1919/
- Comité de Patronage – https://oorlogskantschool.wordpress.com/comite-de-patronnage-2/
Naamlijst St.-Paër – https://oorlogskantschool.wordpress.com/naamlijst-st-paer/