Kinderen zoals Solange Santens, die met haar zus Marie-Louise in de schoolkolonie ‘Les Ombrages’ te Versailles verbleef, ontvingen via het comité financiële steun van haar adoptiefmeter Elisabeth Ball uit Amerika.
Solange Santens nr.7 (1. Huyghebaert Suzanne, 2. Busein Gabriëlle, 3. Santens Marie-Louise, 4. Huflon Jeanne, 5. Vandamme Maria, 6. Aernout Denise, 8. Aernout Yvonne, 9. Vandamme Marthe, 10. Vandamme Anna) december 1918
De familie BALL, bezorgd over de toestand van ‘oorlogswezen’ in Europa tijdens en na de Eerste Wereldoorlog, schonk financiële bijdragen aan de hulporganisatie Comité Franco-Américain pour la Protection des Enfants de la Frontière (Kinderen van de grens) en het Franse Relief Fund Committee. De kinderen die financieel werden gesteund schreven uit dankbaarheid brieven met foto’s naar de ‘adoptie’ meter/peter. In brieven van de familie BALL kunnen we lezen dat een van de kinderen in Les Ombrages voor hen een kleedje in kantwerk vervaardigden.
ELISABETH BALL, was naast de adoptiemeter van SOLANGE SANTENS, ook nog meter van de Franse kinderen ROBERT DOUARD en LUCIENNE CHAUMET.
Op 12 augustus 1917 schreef EMILY CROSS van het Comité Franco-Américain pour la Protection des Enfants de la Frontière een brief naar ELISABETH BALL uit Oakhurst, Muncie, Indiana USA.
Eén van de brieven die Solange op 18 januari 1918 schrijft aan haar adoptie meter.
In het archief van de familie Ball bevinden zich brieven van 21 augustus en 21 december 1919.
Brief van Elisabeth aan Solange 1919 (?):
Adoptie meter
Op 12 augustus 1917 schreef Emily Cross van de hulporganisatie Comité Franco-Americain pour la Protection des Enfants de la Frontière een brief naar Miss Elisabeth Ball uit Oakhurst, Muncie, Indiana USA.
”My dear Miss Ball,
Solange Santens, the little girl you have supported through the Committee, is at Les Ombrages, a colony at Versailles, well established in a good house set high in large grounds.
Solange is 7 years old, and rather small.
She has brown hair, grey eyes with long lashes and a broad toothless smile.
She has daily lessons and is also learning to sew a little and write and speak French.
Her mother is dead.
There are three brothers in another orphanage, but she loves most her sister, Marie-Louise, who is with her at Les Ombrages.
When she is older she will be taught house-work and lace-making or embroidery.
She seems quite happy and is fortunate in being in a beautiful place.
Sincerely yours, for the comity Emely Cross.”
ELISABETH BALL (°26 december 1897) was de dochter van George A.Ball, een welstellend industrieel.
Deze brief was de aanvaarding van het meterschap en een bevestiging van de afspraak waarbij Elisabeth aan de hulporganisatie een jaarlijks bijdrage betaalde voor haar “metekind” Solange.
Veel Amerikaanse families waren bezorgd over de toestand van “oorlogswezen” in Europa tijdens en na de oorlog en steunde het Comité Franco-Americain met belangrijke financiële bijdragen voor de opvang van kinderen, waardoor zij binnen de hulporganisatie het tijdelijk statuut van meter of peter kregen.
In totaal zouden 688 Amerikaanse families op die manier één of meerdere kinderen “adopteren” voor de duur van de oorlog.
Andere financiële bijdragen werden verzameld in een “Kerstfonds” waardoor elk kind alsnog eenzelfde behandeling kreeg.
Vader Ball, die samen met zijn broers “Ball Brothers Glass Corporation” bestuurde, betaalde maandelijks 6 US-dollar voor onderhoud en verblijf en jaarlijks 20 US-dollar voor andere uitgaven zoals kleding, aan het hulpcomite in naam van zijn dochter Elisabeth die hierdoor “meter” werd van Solange Santens.
SOLANGE SANTENS was in het Noord-Franse Nieppe geboren, maar woonde met haar vader Fréderick-Henri, moeder Eulalie Deconinck, zus en broer, in het West-Vlaamse Nieuwkerke (net over de grens). Zij verbleef sinds juli 1916 in schoolkolonie op Les Ombrages aan de Rue de la Porte de Buc nr.10 in Versailles, nadat ze uit de Westhoek was weggevlucht met een groep kinderen uit de omgeving van Dikkebus.
Les Ombrages, waar een groep Vlaamse zusters van de St.-Jozefschool uit Ieper, de schoolkolonie bestuurden, bestond uit twee gebouwen: “Le Château” met 38 bedden en “La Villa” met 20 bedden en was een van de vele mooie domeinen in de wijk Buc dat aan de rand van het 1050 hectare grote ‘Forèt Domaniale de Versailles’ lag.
Haar oudere zus Marie-Louise was enkele maanden eerder dan Solange – op 10 oktober 1915 – uit de Westhoek gevlucht en samen met 114 meisjes naar een schoolkolonie van de Belgische overheid in Les Petites Dalles in departement Seine-Inférieure geëvacueerd.
Met toestemming van minister Berryer werd de 13-jarige Marie-Louise op 9 mei 1917 in Versailles herenigd met haar jonger zusje Solange.
Het meterschap hield ook in dat de kinderen regelmatig brieven schreven naar hun “marraine”.
Ook na de oorlog, wanneer iedereen Les Ombrages en Versailles reeds had verlaten, correspondeerden Solange en Elisabeth nog steeds met elkaar.
De zuster van de St.-Jozefschool konden toen niet terug naar het verwoestte Ieper en trokken noodgedwongen in bij zusters van eenzelfde congregatie in Kortrijk, met kinderen van wie de ouders nog geen vaste verblijfplaats hadden.
Einde 1919 – 21 december – schreef Solange opnieuw:
“Ma Bonne Marraine,
Voici votre petite Solange qui de Courtrai en Belgique vous souhaite toute ce qu’il y a de meilleur pour l’année 1920.
Depuis le mois d’août je suis avec mes maitresses et mes compagnes en Belgique.
Nous avons ici un grand jardin ou j’aime a jouer.
Je suis déjà bien grande et j’ai de bonnes joues roses.
J’apprends bien aussi, je tricote des bas chauds parce q u’il fait froid ici.
Est-ce qu’en Amérique il pleut aussi toujours, a-t-il fait tant de vent je pensais que j’allais m’envoler.
J’ai eu beaucoup de chagrin quand on a du tuer notre brebis qui me connaissait si bien.
J’ai comme souvenir un peu de sa laine.
Au revoir chère Marraine pensez quelquefois à votre petite Solange Santens qui vous aime tant. Courtrai, le 27 décembre 1919”
Een maand later – 2 februari 1920 – schreef Solange, die nog steeds bij de zusters van de St.-Jozefschool in Kortrijk verbleef, een van haar laatste brieven.
Dit maal was het een brief om Elisabeth te bedanken nadat August Jaccaci van het Comité Franco-Americain had laten weten dat een bedrag van 31,20 Franse frank op haar spaarboekje was overgeschreven.
Een van de laatste brieven die Solange naar “marraine” schreef was op 29 december 1920.
Haar vader had nog steeds geen geschikt huis gevonden om zijn kinderen te herenigen waardoor het einde van haar verblijf op internaat nog steeds niet in zicht was.
- De Belgische overheid kreeg regelmatig aanvragen uit Amerika om kinderen te laten adopteren maar weigerde steeds om hierop in te gaan.
Achille Delaere aalmoezenier-directeur in een schoolkolonie van de hulporganisatie Aide-Civil-Belge in Wisques had in maart 1915, in de periode dat een grote groep weeskinderen uit Ieper moest worden geëvacueerd, een voorstel gekregen om met alle kinderen tijdelijk naar Amerika te emigreren.
Delaere weigerde dit aanbod en vertrok kort daarop met de kinderen naar de St.-Sixtus-abdij in West-Vleteren en later naar Wisques en Wizernes.
*
ELISABETH BALL
ELISABETH was geboren op 26 december 1897 in Muncie, Delaware County, Indiana USA als dochter van GEORGE A.BALL één van de vijf broers die in 1880 de Ball Brothers Glass Corporation hadden opgericht.
oorlogskantschool.wordpress.com 