Fotoarchief Vaulruz

CHÂTEAU VAULRUZ

1ste Treinkonvooi 23 september 1916

Aankomst van de “Rockefellers”
In Zwitserland kwamen op zaterdagavond 23 september 1916 de eerste kinderen aan die dankzij financiële en materiële steun van de The Rockefeller Foundation in een schoolkolonie voor Belgische kinderen werden opgevangen.

De jongens en meisjes werden in Lausanne opgewacht door de juffrouwen Nyffenegger en Henri de Cérenville die hen naar villa “La Muette” aan de avenue Simplon overbracht.
Rond gebouw, dat het comité ter beschikking had gekregen van Jean-Jacques Mercier, lag een park, uitgestrekte weilanden en een wijgaard waar de kinderen konden verpozen vooraleer ze bij de dokter langs gingen voor een medisch onderzoek en enkele inentingen.

Na hun verblijf in “La Muette” vertrokken de kinderen naar het station waar ze werden opgewacht door mijnheer Palézieux.
De 41 jongens die de dag voordien waren aangekomen werden begeleid tot aan het dorpje Vaulruz in de regio Gruyère.
Een groep met 26 meisjes die verder reisden, kwamen om 19.30 uur aan in het 23 kilometer verder gelegen Fribourg.

Naar aanleiding van de aankomst van dit eerste treinkonvooi met 66 kinderen uit de Westhoek waarvoor vervoer en verblijf werden gefinancierd door The Rockefeller Foundation, verscheen in La Gazette de Lausanne volgende verklaring:
“ Bij de opstart van de hulpactie is de Rockefeller Foundation aangenaam verrast door de vele gelijkaardige hulp die reeds in verschillende Zwitserse kantons werden georganiseerd.
De stichting verklaarde dat een kwart van de oorspronkelijke financiële bijdragen door andere hulporganisaties in Amerika werd opgehaald: zoals “Belgian Reliëf Fund of New-York” en “New England Belgian Reliëf Fund of Boston.
De stichting waardeerde niet alleen de bereidheid van verschillende Zwitserse instellingen die hun gebouwen beschikbaar stelden, maak ook de toegewijde hulp van heel veel Zwitserse burgers in het bijzonder barones de Montenach en juffrouw Clément de vice-voorzitster van International Young Girl’s Protection Society.
John Rockefeller stelde 380.000 frank beschikbaar van het Comité voor deze hulpactie. Het kanton Vaud werd uitverkoren omdat alle kinderen uit de Westhoek afkomstig waren uit katholieke gezinnen.”

De aandacht van Rockefeller Foundation voor deze hulpactie kwam door het werk van het Comité de Secours aux Réfugiés belges de Fribourg waarna op vraag van koningin Elisabeth definitieve afspraken werden gemaakt met het Comité Central Suisse de secours aux Réfugiés Belges waarvan mevrouw Marie Widmer-Curtat voorzitter was.”

De kinderen die op 23 september in Lausanne aankwamen werden enkele weken voordien in de Westhoek verzameld door Georgie Fyfe hen tijdelijk logeerde in de vluchthuizen van Watou en Adinkerke.
Wanneer een voldoende aantal kinderen aanwezig kon Fyfe rekenen op de hulp van het Rode Kruis uit Calais die de kinderen met vrachtwagens kwam ophalen en aan het station afzette.
Na een korte tussenstop in Neuilly-sur-Seine werden de kinderen overgebracht naar Zwitserland.
Miss Fyfe die koningin Elisabeth vertegenwoordigde in de samenwerking tussen het Comité Central Suisse en Rockefeller Foundation had reeds een 10-tal treinkonvooien met kinderen naar Zwitserland overgebracht die bij gezinnen werden opgevangen.

“Villa Saint-Jozef” lag in de onmiddellijke omgeving van Fribourg op een Plateau dat uitkeek op vier valleien.
De 38 meisjes werden ondergebracht in een schoolkolonie die onder toezicht stond van “des Soeurs de la Divine Providence” van Ribeauvillé, een dorp in het Franse departement Alsace.
De Belgische overheid stelde juffrouw de Marès aan als directrice van de schoolkolonie.
De villa was een ruim landhuis waar alle comfort zoals elektriciteit, centrale verwarming en sanitair aanwezig was.

Een plaatselijke krant schreef: “Ces enfants sont choisis parmi ceux de la Belgique non envahie: 128 sont déjà arrivés.
Ils ont été installés à Fribourg dans des instituts, spécialement organisés pour eux par des soins de Mme la baronne de Montenach et de Mlle Clément.
C’est miss Fyfe qui se charge de rassembler dans te Flandre libre les enfants qu’on envoie là-bas. Elle les conduit à un endroit de rassemblement, les y hospitalise et les envoie en Suisse quand elle est arrivée à un nombre suffisant. La scène du départ est toujours très émouvante. Un prêtre donne la bénédiction aux enfants, la réine assiste toujours à cette cérémonie. De généreux donateurs, anglais, pour la plupart, fournissent à miss Fyfe, l’argent nécessaire pour les diverses œuvres de secours dont elle s’occupe sur le front de ‘l’armée belge.”

Op Château de Vaulruz nabij Bulle verbleven de eerste 48 jongens onder begeleiding van enkele zuster (Les Filles de la Charité) uit de congregatie van “Les Soeurs St.-Vincent-de-Paul” uit Fribourg.
Het historisch gebouw uit de 12de eeuw dat eigendom was van de gemeente, werd gratis ter beschikking gesteld van het Comité de Fribourg.
Voor de aankomst van kinderen werden alle zalen van het vierkante gebouw heringericht in functie van de opvang van ongeveer 100 kinderen.
De werken werden uitgevoerd onder toezicht van Paul Reichlen een bankier uit het naburige Bulle die het Comité vertegenwoordigde.

De jongens die veelal uit een landbouwersgezin afkomstig waren beschikten op het domein over drie groententuinen en een groot stuk landbouwgrond nabij het kasteel om allerhande landbouwactiviteiten te organiseren.

Enkele dagen na de aankomst van de 67 kinderen werden ook 7 jongens en 12 meisjes die reeds bij Zwitserse gastgezin verbleven, overgebracht naar de schoolkolonies in Vaulruz en Fribourg.