De aanleiding tot het opmaken van een inventaris voor de schoolkolonies tijdens WOI, was een onderzoek naar de echtheid van een mondelinge bron die beweerde dat Poperingse kinderen hun kantwerkjes als souvenir verkochten aan Engelse soldaten. Wij vonden niet alleen een bevestiging van dit verhaal, maar nog veel meer.
Dit boeiende hoofdstuk uit de grote oorlog is nooit onderzocht en in een overzicht geplaatst. Vandaar deze website en dit eerste verhaal uit onze zoektocht.
oorlogskantschool van de zusters Paulinen
DAGBOEK Hoofdstuk 3 van zuster A.M.Verhelst
Buiten de lagere- en bewaarschool, die reeds meer dan honderd jaar bestaan, hebben wij een kantschool, ingericht in april 1913 en in volle bloei was wanneer in 1914 de oorlog uitbrak, een zestigtal leerlingen tussen 9 en 15 jaar volgden regelmatig de lessen en boekten grote vooruitgang. Op 15 oktober werd de kantschool net als alle andere klassen gesloten. Die dag waren drie kinderen bezig aan een bestelling welke op tijd moest geleverd worden: om aan de vraag van de klant te voldoen lieten wij het werk uitvoeren in een kleine spreekkamer. De werksters waren opgemerkt door een dame van de Engelse Ambulancedienst die uit Veurne gevlucht was omwille van de beschiettingen van de stad. De dame ging algauw haar gezellinnen verwittigen over haar ontdekking en weldra stond het kamertje vol met Engelsen die de kant en vlugheid van de kinderen bewonderden, onmiddellijk wilden zij de werken aankopen, doch daar dit onmogelijk was omdat de kanten reeds voor iemand bestemd waren plaatsten zij een mooie bestelling waarvan het bedrag op voorhand werd betaald. Zuster Imelda, meesteres van de ‘spellewerkschool’ deed nog drie kinderen komen om aan de nieuwe bestelling te werken en samen met de andere leerlingen vormden zij de kern van de “oorlogskantschool”, indien gij mij toelaat ze alzo te noemen. Van nu af aan volgde de ene bestelling na de andere, het kamertje dat maar groot genoeg is voor een tiental mensen, was weldra te klein om de werksters te plaatsen.
Na een week of vijf gingen de meesten van onze kinderen uit onze school als vluchtelingen naar Frankrijk en konden we de grootste spreekplaats ter beschikking stellen van de kinderen kantwerkstertjes, welke in getal voortdurend aangroeide, de laatste maanden waren er een dertigtal, meer konden wij er niet plaatsen. Zij werkten zo vlug het in hun macht was en nog kon men de gevraagde kanten niet op tijd leveren.
Sedert het begin van de oorlog betaalden de ‘kantkoopsters’ maar de helft van vorige prijzen meer, alhoewel zij de kanten in hun winkel veel duurder verkochten dan voor de oorlog. Het strekt niet tot eer van de Poperingse koopsters van de arme werksters, waaronder zelfs veel vluchtelingen, alzo uitgebuit te hebben. In evenredigheid van andere soorten handwerk is kantwerken zeker een van de minst betaalde, daarom waagden wij in ’t voordeel van onze arme kinderen, enkele centiemen meer te vragen dan vroeger, er was toch niemand van de heren of dames die bemerkingen had. Het waren er allemaal die het konden betalen. De ouders waren niet weinig tevreden wanneer hun dochtertjes een mooi sommetje geld, bedrag van het werk, naar huis brachten. Het duurde niet lang of de moeders en oudere zussen van onze leerlingen die thuis werkten kwamen vragen opdat wij ook hun kantwerk zouden willen aan de man brengen, dit was voor ons een kleine moeite en wij konden zo aan die arme lieden veel voordeel doen.
Tijdens die korte maanden, ’t is te zeggen van december 1914 tot 24 april 1915 heeft zuster Imelda 1.970 frank zuivere winst uitbetaald aan haar leerlingen, dit was het materiele voordeel van de “spellewerkschool”, doch zij had ook zedelijke voordelen die niet te verwaarlozen zijn: verschillende van onze kinderen werden op die manier van straat weg gehouden waar er nooit, maar nog veel minder in oorlogstijd iets goeds te leren valt, catechismuslessen werden regelmatig opgezegd en de gebeden en christelijke oefeningen werden onderhouden. Ongelukkig bleven er toch zoveel van onze kinderen over waarvoor wij niets konde doen, tenzij ze in kleine groepjes verzamelen in een spreekkamer om hun een korte les in de christelijke leer te geven.
SUB-PAGINA
- Surgeon H.Souttar op de vlucht – https://oorlogskantschool.wordpress.com/surgeon-h-souttar-op-bezoek/
oorlogskantschool.wordpress.com 