Comité Fribourg

RAPPORT DU COMITE FRIBOURGEOIS

Het Comité de Fribourg werd opgericht op 15 oktober 1914. Met het eerste treinkonvooi dat te Fribourg aankwam op 6 november 1914 waren een honderdtal vluchtelingen meegereisd maar geen kinderen die in aanmerking kwamen om geplaatst te worden door het comité. Wanneer later alsnog kinderen 220 kinderen met verschillende konvooien aankwamen werd de rol van de regio Fribourg belangrijk. Door een initiatief van de Rockefeller Foundation had het comité in 1916 twee opdrachten: de kinderen die geplaatst werden bij gastgezinnen en instituten, en de organisatie van schoolkolonies van de Rockefeller Foundation.

Het comité nam ook de nodige initiatieven om voor deze Vlaamse kinderen onderwijs aan te bieden met Belgische leerkrachten. Het is opmerkelijk dat in de periode van opvang slechts drie sterfgevallen waren op bijna 1.000 kinderen.

CHÂTEAU DE VAULRUZ – Vaulruz / Gruyère

Het eerste konvooi met 42 jongens kwam aan op 23 september 1916.

Het kasteel lag op 800 meter hoogte in een van de vele pittoreske dorpjes van de regio Gruyère en werd gratis door de gemeente ter beschikking gesteld. Het comité stond in voor het inrichten van de lokalen, slaapzalen, sanitair, het aanpassen van de toegang tot het gebouw en de speelplaats. Het kasteel, een historisch monument, omvatte een eetzaal, twee klaslokalen, een slaapzaal voor de kleinsten, een infirmerie en kamers voor het personeel. In de toren waren twee slaapzalen met telkens 40-tal bedden en een grote ontspanningsruimte. Rondom het kasteel lagen tuinen, landbouwgrond en drie groentetuinen. De kinderen hadden een plaatsje voor kippen en konijnen.

Op het kasteel verbleven tot 100 kinderen tussen 5 en 14 jaar die onder leiding stonden van Zwitserse zuster van de orde van Sint Vincentius a Paulo. De zuster werden later bijgestaan door Belgisch personeel dat instond voor onderwijs en toezicht ( o.a. CAMILLE PIRA en directeur FIRMIN QUALBERT). PAUL REICHLEN van het Comité Fribourgeois hield toezicht op de inrichting van het gebouw en de dagelijkse werking.

 * zie http://xxxxxxx7.wordpress.com/verhaal-van-albert/

VILLA SAINT JOSEPH – Guinzet-Fribourg

Het eerste konvooi met 26 meisjes kwam net zoals de jongens te Vaulruz aan op 23 september 1916.

Deze schoolkolonie voor meisjes kreeg een plaats in een volledig nieuw gebouw dat bestond uit een eetzaal, twee klaslokalen, zes slaapkamers waarvan één met 35 bedden, een infirmerie en kamers voor het personeel en leerkrachten. De villa was voorzien van centrale verwarming en elektriciteit. Er was een kapel, een keuken en enkele bijgebouwen.

Een tweede konvooi kwam aan op 15 oktober 1917.

Er verbleven in de villa 85 kinderen (7 tot 16 jaar).

• directie: juffrouw de Marès – Belgische overheid
• aalmoezenier: Belgische priester P.SIEBEN
• 4 religieuzen
• 4 leerkrachhten
• 6 werkvrouwen

eetzaal in Villa Saint Joseph

INSTITUT VILLAR-LES-JONCS – Fribourg (mei-juni 1917)

Deze schoolkolonie waar 85 kleinere jongens verbleven, stond onder toezicht van mevrouw HOHL, bijgestaan door een Belgische geïnterneerde/gevangene de heer M.VERMEERSCH. Mevrouw HOHL stond in voor de opvoeding, het onderhoud van het kasteel en de kleding, terwijl VERMEERSCH toezicht hield op de discipline. Belgische leerkrachten onder leiding van M.KRAENTZEL zorgden voor het onderwijs in de schoolkolonie. In het ‘kasteel’ was er een grote eetzaal, een mooie ontspanningsruimte, twee klaslokalen en enkele kleine slaapzalen. Op twee minuten wandelafstand van het kasteel lag een kapel.

In mei 1918 moesten de kinderen het gebouw verlaten en verhuisde de schoolkolonie naar het pensionaat van Petit-Rome.

“Château” Villar-les-Joncs

klaslokaaleetzaalturnles

LE PETIT ROME -Fribourg

De kinderen die hier terecht kwamen na hun overplaatsing uit Villars-de-Joncs hadden een grote slaapzaal met 50 bedden, 4 klaslokalen, een zeer grote eetzaal en een prachtige kapel ter beschikking. In Petit-Rome waren dezelfde bestuurders aanwezig als in Villars-de-Joncs en verbleven tot 6 mei 1919 tot maximaal 94 jongens. Door de faciliteiten in het gebouw werd op 28 mei 1918 een communiefeest georganiseerd voor 200 Belgische kinderen. Op dit familiefeest werden kinderen uit het dezelfde woonplaats in de Westhoek, voor het eerst opnieuw herenigd. Deze réunie waar veel mooie herinneringen werden opgehaald werd afgesloten in de kapel van het Collège Saint-Jean.

In oktober 1918 werden de klassen in de Belgische schoolkolonies gereorganiseerd waardoor een 12-tal kinderen voor hun middelbare studies werden ingeschreven in het college van Fribourg. Voor deze gelegenheid werd een leerkracht latijn en wiskunde aangesteld.

28 mei 1918 plechtige communie  jongens in Le Petit-Rome

28 mei 1918 plechtige communie meisjes in Le Petit-Rome

LA POUPONNIERE -New Villa / Villa Guitset – Fribourg (mei 1917)

Deze vestiging voor  jongens en meisjes jonger dan 7 jaar werd opgestart op 1 mei 1917  en lag naast de Villa Saint Joseph. Het samenwonen van kinderen van verschillende leeftijden bracht heel wat moeilijkheden met zich mee. Zeker wanneer het konvooi van 3 maart 1917, met veelal kinderen van 1 tot 3 jaar, aankwam en het noodzakelijk was om een nieuwe afdeling op te richten. De schoolkolonie met 30 jongens en 25 meisjes werd bestuurd door juffrouw ECABERT, later vervangen door juffrouw SPRICK, die heel wat ervaring had met deze leeftijdscategorie. In deze luxueuze villa waren 7 slaapzalen waar de kleinsten werden verzorgd. Het jongst kind was bij aankomst 3 maanden oud.

LE SANATORIUM de LEYSIN

In augustus 1917 opende het comité het instituut Marie-José in de villa Edelweiss te Leysin. Heel wat kinderen hadden een slechte gezondheid of tuberculose bij hun aankomst in Zwitserland en kregen een plaats in dit op 1500 hoogte gelegen sanatorium. Een dertigtal kinderen konden er in de beste omstandigheden worden verzorgd in een kolonie die na de oorlog open bleef. Na 1 mei 1919 bleven nog een 6-tal kinderen in het sanatorium dankzij de financiële tussenkomst van het Amerikaanse Rode Kruis. In totaal verbleven 611 kinderen voor een korte periode in de villa.

Het sanatorium werd bestuurd door mevrouw de MARTIN, bijgestaan door twee verpleegkundigen van l’Ecole d’Infirmières de Fribourg.

LA-TOUR-DE-TREME -Technische school

De periode van oprichting was afgesloten wanneer M.WORCESTER, afgevaardigde van het Amerikaanse Rode Kruis, in augustus 1918 een bezoek bracht aan de schoolkolonie in het kasteel van Vaulruz. Samen met professor FAIRCLOUGH overtuigden zij zowel het Comité Fribourgeois als het Rode Kruis te Bern om een technische school op te richten voor de oudste kinderen die een vak wilden aanleren. Het eerste project dat reeds was goedgekeurd door kolonel van SCHAÏCK, voorzag om een school voor 75 leerlingen op te richten te Vaulruz , een barrak te plaatsen om er ateliers in onder te brengen en aanpassing in het kasteel uit te voeren om op 8 oktober te kunnen starten.

Uiteindelijk besloot men om een bestaande instelling te La Tour-de-Trème te huren. De school werd opgestart in december 1918 en bleef open tot in mei 1919. Heel wat jongeren kregen hierdoor, ondanks de korte periode, aangepast onderwijs.

De oprichting had vanaf december 1918 ook gevolgen voor andere instellingen waar jongens verbleven. De schoolkolonie van Petit-Rome werd hierdoor hoofdzakelijk een onderwijsinstelling voor secundair onderwijs en La Tour-de-Trème voor beroepsonderwijs met opleidingen voor schoenmaker, mekanieker, houtbewerker en kleermaker. In de zomer kwam er een afdeling landbouw bij.

In het hoofdgebouw van de technische school was er plaats voor 50 leerlingen met vier grote slaapzalen en twee ateliers voor schoen- en kleermakers. Een schuur in de omgeving werd omgebouwd tot schrijnwerkerij en een een atelier voor mechanica. Vier leerkrachten werden aangesteld voor de lessen frans, nederlands, rekenkunde en vakken in relatie met hun beroepskeuze in de voormiddag. In de namiddag volgden de leerlingen een praktische opleidingen.

M.GUALBERT, een Belgisch ingenieur, was directeur van de school en werd bijgestaan door M.PIRA.

vijf broers in de technische school van La Tour-de-Trème

COLONIE BELGE DE ROSIERES

Een initiatief dat los stond van het Comité Central of het Comité Fribourg was de schoolkolonie op het kasteel van Rosières nabij Belfaux die werd opgericht en bestuurd door mevrouw de CASTELLA de WALLENRIED  en rechtsreeks onder de bevoegdheid van de Belgische overheid viel (ministerie van Binnenlandse zaken te Le Havre). Hier verbleven een 120-tal Waalse jongens sinds september 1917. * zie: https://oorlogskantschool.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=1305&action=edit&message=1

VERTREK

Vanaf januari 1919 vertrekken de kinderen terug naar België. Twee belangrijke konvooien onder begeleiding van het Rode Kruis en leden van de diverse comité’s vertrokken op 25 maart met 115 kinderen en 20 april met 144 kinderen.