Colonies Scolaires Belges was de benaming van schoolkolonies die uitsluitend onder de bevoegdheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken werden opgericht. Ze vertegenwoordigden ruim het grootst aantal vestigingsplaatsen in Frankrijk. Een instelling, Rossières, lag in Zwitserland.
Château Les Vieux – St.-Paër
Eind april 1915 besliste PAUL BERRYER, Belgische minister van Binnenlandse Zaken, om schoolkolonies in eigen beheer op te richten voor kinderen die in de omgeving van het front in niet bezet België woonden of verbleven. Op het hoogtepunt van de actie werden ongeveer 8500 kinderen jongens en meisjes opgevangen uit de regio’s Nieuwpoort, Veurne, Ieper, Poperinge en Waalse kinderen vanaf einde 1917. Het ministerie zorgde voor personeel in vooral in kastelen, oude scholen, hotels, kloostergebouwen, boerderijen, of leegstaande industriële panden die tot 6 maanden na de wapenstilstand ter beschikking werden gesteld of gehuurd. Wekelijks was er overleg met de bestuurders van de kolonies en werden nodige bijsturingen besproken. Van ieder kind werd een fiche opgemaakt met naam, voornaam, naam van de kolonie, recente wijzigingen en data van toegediende vaccins.
De beslissing om de kinderen in een veilige regio op te vangen werd beïnvloed door de “wet POULLET” van 19 mei 1914 waarin de leerplicht voor alle kinderen tussen 6 en 12 jaar werd vastgelegd maar door de Duitse inval niet kon worden uitgevoerd.
In Parijs was er een Belgische bureau voor de vluchtelingen: het Comité officiel régional Belges de secours aux Refugiés, onder bestuur van senator FRANCOIS EMPAIN en volksvertegenwoordiger EMILE BRUNET, die de vluchtelingenstroom van landgenoten in Parijs coördineerde. Het bureau onderhield vanaf het begin nauwe contacten en had goeie ervaringen met de hulporganisatie The American Hostels van EDITH WHARTON aan wie ze in april 1915 voorstelden om kinderen en ouderlingen uit enkele weeshuizen uit de Westhoek op te vangen. Op 23 mei 1915 resulteerde deze samenwerking, van Belgische kant vooral logistiek, in de oprichting van de eerste schoolkolonie voor meisjes aan de Rue de la Santé In Parijs. De Belgische overheid had al op 20 mei 1915 een schoolkolonie voor jongens in eigen beheer gestart in Garches en op 21 mei in Champlan. In de daaropvolgende weken en maanden werden meerdere nieuwe schoolkolonies in de omgeving van de Franse hoofdstad opgericht.
Een eerste groep met 31 kinderen en 3 religieuzen uit Moorslede waren al op zaterdag 9 januari 1915 naar Frankrijk gevlucht. De vluchtelingen waren meisjes en zusters uit het weeshuis van Moorslede. De weeskinderen die in de late namiddag in Parijs aankwamen kregen asiel bij de zuster ‘des Filles de la Charité” waarna een weldoener zijn eigendom in Chars beschikbaar stelde. Om de weeskinderen te voorzien van extra kledij, te installeren en te voeden werden giften opgehaald en verzameld door de zusters Milcard en Bernardine aan de rue du Bac nr.140 in Parijs, of Mevr. Chevalier in Chars.
Op 8 juli 1915 verbleven in de omgeving van Parijs 130 jongens van 4 tot 8 jaar, 427 van 8 tot 12 jaar en 214 van 12 tot 16 jaar. En 242 meisjes van 4 tot 8 jaar, 43 van 8 tot 12 en 227 van 12 tot 16. Een telegram van de overheid uit die periode vermelde dat de regio Parijs was volzet en een nieuw konvooi met 400 jongens en 100 meisjes op weg was naar het departement Seine-Inférieure.
In een tweede fase werden op 31 juli 1915 schoolkolonies van de Belgische overheid gestart in Normandië. De eerste schoolkolonies werden opgericht in Caudebec-en-Caux, St.-Paër en St.Valery-en-Caux. In Normandië was er een Belgisch bureau voor de groep Rouen onder leiding van volksvertegenwoordiger JEAN RAMAEKERS en in Yvetot een bureau onder leiding van advocaat ALBERT OLBRECHTS.
Wanneer Parijs door vliegtuigen en langeafstandskanonnen werd gebombardeerd verhuisden meerdere schoolkolonies van de groep Parijs naar Bretagne of het zuiden van Frankrijk. Vanaf 1917 ontvingen de schoolkolonies ook kinderen van Belgische soldaten en kinderen van Belgische vluchtelingen die in Frankrijk verbleven.
Albert Olbrechts
ZWITSERLAND – La colonie Belge de Rosière
Op het kasteel van Rosières nabij Belfaux in het Zwitserse kanton Fribourg verbleven van september 1917 tot maart 1919 een 120-tal Waalse kinderen in een schoolkolonie van de Belgische overheid. In deze schoolkolonie, opgericht en bestuurd door de heer en mevrouw de CASTELLA-LEJEUNE (bewoners van Château de Wallenried), waren Belgische kloosterzusters aanwezig die later opgevolgd werden door zusters van Ribeauvillers uit de omgeving van het Franse Colmar. Deze zusters werden voor het toezicht bijgestaan door Belgische soldaten.
- Andere Waalse kinderen, ongeveer 2.300, werden langs Basel en Genève door Zwitserland tot in Frankrijk begeleid door het echtpaar de CASTELLA of kregen een plaats in de schoolkolonies gefinancierd door de Rockefeller-Foundation.
SUB-PAGINA’S
- Aankomst in Normandië – https://oorlogskantschool.wordpress.com/canadian-field-ambulance-no-10/
- St.-Paër/Les Vieux – https://oorlogskantschool.wordpress.com/st-paer/
- Livre d’Or – St.-Paër 1917 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1917/
- Livre d’Or – St.-Paër 1918 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1918/
- Livre d’Or – St.-Paër 1919 – https://oorlogskantschool.wordpress.com/les-vieux-vanaf-1919/
- Naamlijst St.-Paër – https://oorlogskantschool.wordpress.com/naamlijst-st-paer/
- Belgian Canal Boat Fund – https://oorlogskantschool.wordpress.com/belgian-canal-boat-fund/
- Barentin/Campeaux – https://oorlogskantschool.wordpress.com/campeaux/
- Tillières-sur-Avre – https://oorlogskantschool.wordpress.com/tillieres-sur-avre/
- foto’s groep Parijs – https://oorlogskantschool.wordpress.com/fotoalbum-2-bis/
- foto’s groep Normandië – https://oorlogskantschool.wordpress.com/rapport-acb/fotoalbum/
- foto’s groep Le Nord – https://oorlogskantschool.wordpress.com/fotos-groep-le-nord/
- foto’s andere vestigingen – https://oorlogskantschool.wordpress.com/fotos-andere-vestigingen/
- Relief for Belgium – https://oorlogskantschool.wordpress.com/kinderen/les-enfants-de-lyser/
oorlogskantschool.wordpress.com 